Oorspronkelijk gepubliceerd in Publiek Denken, januari 2019
Denkt u ook bij goede doelen aan de Giro 555, maandelijkse donaties aan Unicef of muntjes in de collectebus? Ten onrechte – de wereld van liefdadigheidsorganisaties is aan het groeien en in rap tempo aan het veranderen. Van buurtinitiatieven die door crowdfunding worden gefinancierd, ondernemingen als Fairphone of Tony’s Chocolonely, tot vergaande samenwerkingen tussen de overheid en charitatieve vermogensfondsen – filantropie wordt professioneler en meer ondernemend. Waar ligt de nieuwe rol voor de overheid in deze ontwikkeling? Is het een slimme manier om meer publieke taken aan de maatschappij over te laten, want: goedkoper, efficiënter, zelfstandiger? Valt er te verwachten dat de zelfredzame samenleving teruglopende budgetten zelf zal opvangen? Of wordt de overheid een soort stuurman aan de wal, die wel, en toch ook niet, zaken uit handen geeft?
Ondernemende filantropie als een soort ‘vervangmodel’ voor de zorgstaat is wereldwijd op de agenda gezet toen in 2010 het echtpaar Gates samen met Warren Buffet The Giving Pledge in het leven riep. Samen met een aantal andere miljardairs hebben zij een commitment afgegeven om meer dan de helft van hun immense vermogen ‘weg te geven’ aan goede doelen. Inmiddels hebben meer dan 180 miljardairs zich bij het initiatief aangesloten. Ziedaar, ‘de maatschappij’ pakt zelf haar problemen op, of althans, de kapitaalkrachtigen. Maar al snel waren tegengeluiden te horen, want velen vonden dat aan het engagement van de superrijken ook heel wat nadelen kleven. Op deze manier krijgt een klein aantal mensen heel veel zeggenschap over zaken die gemeenschappelijk zijn en ons allemaal aangaan, zoals vrouwenemancipatie of het onderwijs.
Broekzak-vestzak
Hoewel het aantal initiatieven naar het Amerikaans model hier relatief gering is, komt in Nederland ook strategische, ondernemende filantropie op. Het aantal anbi’s, de ‘algemeen nut beogende instellingen’ groeit, Nederland kent er ruim 43.000. En toch lijkt het erop dat de publieke discussie over filantropie alleen wordt gevoerd wanneer iets of iemand in opspraak komt.
(…)
klik hier om het hele artikel te lezen op de website van Publiek Denken.
Afbeelding van 3D Animation Production Company via Pixabay.
