Publiek Denken, december 2020.
Wie het nieuws van de afgelopen weken heeft gevolgd, kan het niet hebben gemist: de aanhangers van QAnon die geloven dat de wereld wordt geregeerd door pedofiele netwerken, zijn niet langer slechts een vreemde, marginale groep. De angst voor schadelijke effecten van 5G beperkt zich niet meer tot de dragers van alu-hoedjes. Bill Gates lijkt de mondiale schurk nummer één te zijn geworden, die stiekem chips bij iedereen wil implanteren via vaccinatie. De wereld lijkt helemaal in de greep van complottheorieën, en de corona-epidemie zorgde voor een perfect storm waarin verschillende theorieën met elkaar zijn vermengd tot één mondiaal supercomplot.
Wat is een goede manier om op deze ontwikkeling te reageren? Sommige commentatoren stellen de directe aanval voor: ‘Je moet de apekool van complotdenkers bestrijden,’ betoogde schrijver en historicus Ian Buruma in het NRC. Anderen willen meer het gesprek opzoeken, bezorgd dat een harde aanpak een groeiende groep burgers nog meer zou vervreemden. Het debat is immers al gepolariseerd, en verder polariseren zou alleen averechts werken. Daarnaast ontstond er een discussie waar we de grens moeten trekken om de samenleving van desinformatie te beschermen. Na het verschijnen van het blad Gezond Verstand in oktober, riepen verschillende Kamerleden Bruna en AKO op om hun maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen, en het blad van de schappen te verwijderen. Het verspreiden van desinformatie is gevaarlijk, riepen de voorstanders. Censuur, beargumenteerden de tegenstanders.
Zorgplicht
Zoals met veel andere zaken, heeft de coronacrisis ook hier de rol van de overheid onder een vergrootglas gelegd. Hoe moet de overheidsverantwoordelijkheid ingevuld worden om enerzijds de samenleving te beschermen tegen angstzaaierij en andere schadelijke invloeden, en anderzijds, de vrijheid van meningsuiting te waarborgen? Zijn veiligheid en democratische vrijheden nog met elkaar te combineren in de crisistijd? Hoe moet de overheid opereren als het al gauw te veel of te weinig doet – of, in het slechtste geval, beide?
(…)
Klik Hier om verder te lezen op de site van Publiek Denken.
