Maandelijkse blog voor Koning Film, september 2020.
Grizzly Man (2005) van Werner Herzog is een zeldzaam juweeltje. De documentaire reconstrueert de dood van Timothy Treadwell, die in 2003 in de wildernis van Alaska werd verscheurd door een beer, aan de hand van de opnames die Treadwell zelf maakte gedurende 13 jaar dat hij Alaska bezocht om de beren te ‘observeren’. Maar Timothy is geen natuurvorser, hij is eerder een ‘gonzo naturalist’, zoals The Guardian hem treffend omschreef: hij kletst meer over zichzelf dan over de beren; hij is theatraal en onvolwassen, een soort eeuwige puber, en bij vlagen een onuitstaanbare narcist. De manier waarop Herzog aan de hand van found footage het verhaal over Timothy’s Don Quichot-achtige queeste vertelt is fascinerend en ontroerend, want hij tilt het naar een universeel verhaal over de mens die zijn draai niet kan vinden in de beschaving en wanhopig hongert naar contact met de natuur. Grizzly Man is eigenlijk een soort natuurdocumentaire over de mens. Het is tragisch – en hilarisch – om te zien hoe de mens in die poging om contact met de natuur te maken de plank volledig misslaat. Hij heeft geen benul van de natuur, hij romantiseert het en overstijgt zijn egomanie voor geen moment, totdat die natuur -gepersonifieerd door de beer- op een gegeven moment terugslaat, en hem letterlijk opslokt.
Narcisme
In de vijftien jaar sinds de film gemaakt is, heeft het verhaal van Grizzly Man nog een ander, meer omineus randje gekregen. Want zal ditzelfde narcisme, dit onvermogen om contact te maken met de natuur, niet uiteindelijk tot onze collectieve ondergang leiden? Is dit niet een dreigend portret van onze ecologische zelfdestructie geworden? De blinde vlek van Timothy, voor wie de wereld uiteindelijk om hemzelf draait, is niet langer slechts sneu, het is iets geworden dat wij ons simpelweg niet langer kunnen veroorloven. Het is urgent geworden om op een andere manier met de natuur te leven, de planeet te delen met andere soorten, en oog te hebben voor iets buiten onszelf. De vraag is: hoe dan? Kunnen wij dat wel? Of hebben wij allemaal, net als Timothy, de onbedwingbare neiging om in de natuur slechts ons eigen spiegelbeeld te zoeken en in te zien?
Cthulhu
De afgelopen jaren zijn vele filosofische boeken verschenen die een andere mogelijke verhouding tussen mens en de natuur, of mens en dier proberen te denken.
(…)
Klik hier om het hele artikel te lezen op de website van Koning Film.
