Filosofie Magazine nr. 2/2017, door Ivana Ivkovic.
De gast moet de huisregels respecteren, tegelijkertijd ontvangt de ware gastheer zijn gasten zonder eisen. Paradoxaal, vinden de denkers Blanchot en Derrida.
Is het mogelijk om een vreemdeling gastvrij te ontvangen? In de korte vertelling De idylle van de Franse filosoof Maurice Blanchot, onlangs uitgebracht in de Nederlandse vertaling, ontvouwt zich een beklemmend scenario van een ontvangst. De vreemdeling wordt overladen met aardigheid, en toch klinkt alles wat tegen hem wordt gezegd ook als een waarschuwing, een dreigement zelfs: ‘Ik hoop dat u niets te klagen zult hebben over uw verblijf’, ‘In dit huis zult u leren dat het niet gemakkelijk is om een vreemdeling te zijn’. Al snel wordt het duidelijk dat de enige idylle die er is, er één is die de vreemdeling moet ophouden. En dat lukt niet, want hoe meer hij hier zijn best voor doet, des te meer haalt hij de verdenking op zich dat hij eigenlijk ondankbaar is. Dat is uiteraard het ergste dat hij kan doen, ondankbaar zijn, na een aardig ontvangst – het moge duidelijk zijn, dit loopt slecht af. Blanchot laat zien hoe moeilijk – ja, onmogelijk – het is voor de vreemdeling om zijn vreemdheid van zich af te schudden. De vreemdheid blijft wringen en storen, culminerend in de fatale afloop.
Ziedaar het dilemma: ja, wij willen best open zijn voor de ander, maar om hier te zijn en hier te blijven moet hij niet een volstrekt vreemde blijven, moet hij toch wat meer net als wij worden. En hoe meer hij wordt net als wij, des te schriller steekt zijn vreemdheid af. De integratieproblematiek in een notendop weerklinkt in Blanchots vertelling. Dit is bijvoorbeeld zichtbaar bij de tweede- en derdegeneratie migranten die, ook als ze behoorlijk vernederlandst zijn, plots in de rol van de vreemdeling teruggeworpen kunnen worden.
Kop koffie
Hoe kunnen wij hiermee omgaan? Hoe kunnen wij die paradox überhaupt begrijpen?
(…)
Klik hier om het hele artikel te lezen op de website van Filosofie Magazine.
