Filosofie Magazine nr. 2/2014, door Ivana Ivkovic.
We moeten ons niet gedragen als controlfreaks, maar een voorbeeld nemen aan flaneurs, die openstaan voor het onverwachte. Door te doen alsof we alles kunnen beheersen, ontstaat volgens Nassim Nicholas Taleb schijnstabiliteit – en die is juist gevaarlijk.
Het mythologische wezen Hydra, een meerkoppige slang, wil niets liever dan dat een van haar koppen wordt afgehakt. Want elke keer dat zij een kop verliest, groeien er twee voor terug. De Hydra profiteert van gebeurtenissen die schokken veroorzaken – ze kan niet alleen de klappen goed doorstaan, ze wordt er zelfs beter en sterker van. Nassim Nicholas Taleb noemt dat ‘antifragiliteit’. Het is een belangrijke eigenschap, omdat die het mogelijk maakt goed om te gaan met het onverwachte en het onbekende. En gelukkig komt deze eigenschap niet alleen in de Griekse mythologie voor. Zo zijn bijvoorbeeld onze spieren en botten, en ons immuunsysteem tot op zekere hoogte antifragiel. Ze worden sterker door ‘schokken’ en belasting. De reputatie van beroemdheden is ook antifragiel: door schandalen worden ze alleen maar beroemder. En de hele evolutie is eigenlijk één grote oefening in antifragiliteit. Door toevallige variatie ontwikkelen zich steeds complexere levensvormen.
In een wereld waarin op veel gebieden het toeval heerst – van de economie tot het weer – heeft het weinig zin te doen alsof we onvoorspelbaarheid met betere rekenmethodes kunnen neutraliseren, stelt Taleb. Want hoe verfijnd een model ook is, resultaten uit het verleden bieden nooit garanties voor de toekomst. Maar er is iets dat we wél kunnen doen: antifragiel worden. Daarmee introduceert hij een heel nieuwe kijk op risicomanagement.
Antifragiliteit biedt volgens Taleb zulke grote voordelen dat hij naar eigen zeggen liever dom en antifragiel zou zijn dan slim en fragiel. Deze combinatie van eigenzinnigheid en zwartgallige humor is typerend voor zijn schrijfstijl. In 2006 publiceerde Taleb De zwarte zwaan. Daarin beschrijft hij gebeurtenissen die zeer zeldzaam zijn, maar zo’n grote impact hebben dat ze alles op zijn kop kunnen zetten. Eén zwarte zwaan is voldoende om onze rotsvaste overtuiging dat alle zwanen wit zijn onderuit te halen. Taleb onderzoekt systemen waarover veel informatie beschikbaar is, maar waarbij de voorspellende waarde van al die gegevens op de lange termijn toch nul is. Financiële markten zijn volgens hem zeer gevoelig voor ‘zwarte zwanen’. Aanvankelijk werden Talebs ideeën met scepsis ontvangen, maar toen de crisis in 2008 toesloeg, werd hij wereldberoemd.
Schijnzekerheid
In Antifragiel (2012) ontwikkelt Taleb zijn visie op risicomanagement nog verder.
(…)
Klik hier om het hele artikel te lezen op de website van Filosofie Magazine.
Afbeelding door LaCasadeGoethe via Pixabay.
