Trouw, Filosofisch Elftal, 21 februari 2019, door Alexandra van Ditmars.
In een essay in Trouw pleitte hoogleraar ethiek Frits de Lange voor de kunst om langzaam te sterven. Maar hoe moet dat dan? Het Filosofisch Elftal probeert antwoord te geven.
‘Ooit was de dood taboe, nu leven we in stervensontkenning’, schreef hoogleraar ethiek Frits de Lange zaterdag in deze krant. In zijn essay over ‘slow dying’ breekt hij een lans voor wat vroeger beginnen met sterven. In plaats van het ideaal van de – vaak onrealistische – snelle, zachte dood hoog te houden, kunnen we volgens hem beter alles op alles zetten om zo prettig mogelijk langzaam te sterven. Leven we inderdaad in stervensontkenning, en zo ja, wat moeten we daarmee? Hoe moet de stervenskunst eruitzien?
“Ik denk dat we eerder in levensontkenning leven dan in stervensontkenning”, zegt Gert-Jan van der Heiden, hoogleraar metafysica aan de Radboud Universiteit. “In onze samenleving wordt het onvolmaakte zoveel mogelijk weggedrukt. Aftakeling mag eigenlijk niet bestaan, zowel aan het begin als aan het einde van ons leven. Het gevolg: embryo’s worden direct onderzocht, gebreken bij oude mensen eindeloos gerepareerd. De kwetsbaarheid van het menselijk bestaan wordt daarmee onterecht ontkend. Want het onvolmaakte hoort bij het leven. Als daarvoor geen ruimte mag bestaan, ontken je het leven zelf.”
“Ik vind niet dat we ons sterven ontkennen”, reageert politiek filosoof Ivana Ivkovic. “Veel mensen zijn tegenwoordig juist bezig met hun eigen stervensproces, denk aan alle discussies rondom euthanasie en het recht op zelfdoding. Maar mochten we ons sterven wel ontkennen, dan lijkt mij dat juist een goede zaak. Je moet natuurlijk niet letterlijk ontkennen dat de dood bestaat. Maar ik begrijp heel goed dat mensen zich voor het sterven willen afschermen. We kunnen niet oud worden en sterven op een waardige manier, hoe graag we dat ook willen. Humaniteit en sterven gaan niet samen.”
Klik hier om de hele interview te lezen.
