Felix & Sofie, Perdu, 15 maart 2016, 20.00h
Terwijl populisten met krachttermen inspelen op de onderbuik en er als enigen in lijken te slagen een breder publiek te mobiliseren, verkeert het klassieke politieke bestel in een crisis. Lange termijnvisies en uitgesproken ideologische standpunten vormen de taboes van onze tijd. De politiek die de Eerste en Tweede Kamer bedrijven lijkt vooral probleemmanagement te zijn, waar veel mensen zich moeilijk in kunnen vinden.
Onenigheid
In De Groene Amsterdammer wijt politicoloog en socioloog Merijn Oudenampsen dit aan een gebrek aan ‘onenigheid’ in de Nederlandse politiek. In plaats van het debat aan te gaan worden ingewikkelde politieke kwesties uitbesteed aan experts: onderzoekscommissies, rechtbanken, wetenschappers, mensen uit het veld. Deze technocratische variant van democratie is doordrongen van een pragmatisme dat zich te gemakkelijk voordoet als non-ideologisch. Daarnaast, zo stelt Oudenampsen, hebben alle partijen met de komst van de PVV een stapje naar rechts gezet, in de hoop dat wat succes van de populisten afstraalt op hen.
We verwachten van oudsher een tegengeluid uit linker hoek, maar wat is het verhaal van links eigenlijk nog? Is dat te vinden in een vorm van neo-marxisme? Biedt juist het individueel liberalistische houvast? Of moeten we het toch gewoon zoeken in het ‘afschudden van onze ideologische veren’? De strategieën van de linkse partijen lijken vooralsnog geen zoden aan de dijk te zetten. Durft links nog een ideologische positie in te nemen, met alle consequenties van dien? Tijdens deze editie van Felix & Sofie nemen we met Merijn Oudenampsen, Thijs Lijster en Ivana Ivkovic het Nederlands politieke veld onder de loep en beraden we ons op wat het antwoord van links zou moeten zijn.
Afval scheiden
In zijn binnenkort te verschijnen boek De grote vlucht inwaarts onderzoekt cultuurfilosoof Thijs Lijster de rol van individualisme in wereldverbetering. Ten overstaan van ‘Het Systeem’, dat zo alomvattend en ingewikkeld lijkt te zijn, zoeken volgens hem velen de oplossing in het privéleven. Zo scheiden we afval, eten we biologische producten en staan we minder lang onder de douche om klimaatverandering tegen te gaan. Volgens Lijster is dit niet de juiste weg want ‘es gibt kein richtiges Leben im Falschen’: er is geen goed leven mogelijk in een verkeerde omgeving. Lijster gebruikt de filosofie van Adorno om de noodzaak te onderstrepen dat we juist weer moeten gaan geloven dat we het systeem kunnen veranderen, en dat we de geschiedenis kunnen beïnvloeden. Tijdens deze avond zal hij erop ingaan hoe we dit geloof kunnen terugwinnen, en waarom het nodig is dat we ons daarvoor breder organiseren dan slechts op individueel niveau.
Een kentering?
Politiek filosoof Ivana Ivkovic ziet in de opkomst van politieke bewegingen in Europa en de VS zoals Occupy de eerste aanzet tot verandering. Niet alleen daarin maar zelfs ook al binnen het establishment ontwaart zij tekenen van een op handen zijnde kentering. Een dergelijke kentering kan wellicht door middel van die kleine stappen leiden tot sterke linkse alternatieven binnen een breder politiek debat.
Met deze drie sprekers zal Felix & Sofie deze avond zoeken naar een nieuwe linkse filosofie.
Programma:
20.00 Inleiding
20.05 Merijn Oudenampsen
20.20 Interview over populisme met Merijn Oudenampsen, door Rosanne Veger
20.30 Thijs Lijster
20.45 Pauze
21.00 Ivana Ivkovic
21.15 Paneldiscussie o.l.v. Sophie van Balen
Over de Sprekers:
Merijn Oudenampsen is politicoloog en socioloog. Hij is als promovendus verbonden aan de Universiteit van Tilburg, waar hij onderzoek doet naar het populisme en de ruk naar rechts. Zijn essays en opiniestukken verschijnen regelmatig in onder meer de Groene Amsterdammer, MetropolisM en Joop.nl. Verder is hij zeer actief in het publieke debat op zijn blog https://merijnoudenampsen.org en facebook.
Thijs Lijster doceert kunst- en cultuurfilosofie aan de Rijksuniversiteit Groningen en is coördinator van het Expertisecentrum Arts in Society. Hij schreef samen met Jan Sietsma Onder filosofen (2005) en was mederedacteur van onder meer De Nieuwe Duitse Filosofie (2014) en De kunst van kritiek (2015). Hij publiceert regelmatig in De Groene Amsterdammer en Filosofie Magazine. In 2009 won hij de essayprijs van Vrij Nederland, in 2010 de Prijs voor de Jonge Kunstkritiek en in 2015 de Boekman Dissertatieprijs. Binnenkort verschijnt zijn boek De grote vlucht inwaarts.
Samengesteld door Sophie van Balen en Rosanne Veger.
